Związki zawodowe a mobbing

Polski Kodeks Pracy w art. 94 nakłada na pracodawców obowiązek przeciwdziałania mobbingowi, nie wskazuje jednak sposobu realizacji tego obowiązku. Ustawa o związkach zawodowych również nie precyzuje kompetencji związków dotyczących mobbingu. Stanowi natomiast, że zadaniem związku zawodowego jest ochrona godności oraz interesów moralnych osób wykonujących pracę zarobkową, zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych.

Dlatego nasuwa się pytanie o rolę związków zawodowych w procesie przeciwdziałania mobbingowi, szczególnie że związki zawodowe mogą występować nie tylko na rzecz pracowników, których bezpośrednio obejmuje regulacja mobbingu w Kodeksie pracy, lecz również na rzecz innych osób wykonujących pracę zarobkową, wobec których nie ustanowiono tak szczegółowej regulacji chroniącej ich dobra osobiste.

Troska o środowisko pracy, w wymiarze indywidualnym i zbiorowym jest jednym z ważnych zadań związków zawodowych. Wskazuje na to wiele przepisów ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 263; dalej jako: ustawa o związkach zawodowych lub u.zw. zaw.). W art. 4 ustawa ta stanowi, że związki zawodowe reprezentują osoby, którym przysługuje prawo koalicji („osoby, o których mowa w art. 2 ust. 1 i 3–6”), a także „bronią ich godności, praw oraz interesów materialnych i moralnych, zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych”. Unikanie nękania należy uznać za „interes moralny” każdego pracownika, a środowisko wolne od takich zjawisk jest objęte interesem zbiorowym pracowników. Dlatego na podstawie art. 6 u.zw.zaw. związki zawodowe „współuczestniczą w tworzeniu korzystnych warunków pracy, bytu i wypoczynku” i w tym celu, zgodnie z art. 7 u.zw.zaw., w zakresie praw i interesów zbiorowych związki zawodowe reprezentują wszystkie osoby, o których mowa w art. 2 ust. 1 i 3–6, niezależnie od ich przynależności związkowej. W sprawach indywidualnych dotyczących wykonywania pracy zarobkowej związki zawodowe reprezentują prawa i interesy swoich członków.

Ustawa o związkach zawodowych wielokrotnie wskazuje na uprawnienia kontrolne związków zawodowych i dlatego ważne jest rozważenie, na ile mogą być one wykorzystane w powiązaniu z mobbingiem i ewentualnymi procedurami antymobbingowymi przyjmowanymi przez pracodawcę. Związki zawodowe sprawują kontrolę nad przestrzeganiem prawa pracy oraz uczestniczą w nadzorze nad przestrzeganiem przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Jeżeli zdaniem związku zawodowego postępowanie organu administracji państwowej i samorządu terytorialnego lub pracodawcy jest niezgodne z prawem lub narusza zasady sprawiedliwości, związek może wystąpić do właściwego organu z żądaniem spowodowania usunięcia we właściwym trybie stwierdzonej nieprawidłowości.

#FunduszeUE #mobbing #związekzawodowy