Geneza stereotypów

Czy zastanawialiście się kiedykolwiek skąd wywodzi się słowo „stereotyp”? Otóż pojęcie to pochodzi z greckiego słowa „stereos” oznaczające stężały, twardy oraz „typos” (wzorzec, odcisk), co odzwierciedla ich stałą i niezmienną formę. Termin „stereotyp” do nauk społecznych w 1922 roku wprowadził Walter Lippmann, traktując go jako naturalny proces myślowy, który pomaga ludziom radzić sobie z złożonością otaczającej rzeczywistości poprzez uproszczone spojrzenie na świat społeczny. Jednakże, pomimo ich funkcji jako skrótu poznawczego, stereotypy są również przyczyną uprzedzeń i dyskryminacji wobec określonych grup, do czego będziemy nawiązywać w późniejszych treściach.

Stereotypy można podzielić ze względu na znak emocjonalny oraz ze względu na grupę, której dotyczą. Przede wszystkim należy zauważyć, że w naszej rzeczywistości funkcjonują stereotypy negatywne oraz pozytywne, ale przeważają niestety te ze znakiem ujemnym, które są krzywdzące dla konkretnych osób w społeczeństwie. Stereotypy mogą dotyczyć tak naprawdę każdej grupy, jednak należy wyróżnić kilka głównych, tj. stereotypy:

rasowe,

płciowe,

narodowościowe,

wyznaniowe,

zawodowe,

wiekowe.

Stereotypy płciowe wyznaczają taki pogląd, który teoretycznie jest korzystny dla danej płci, np. stereotypowy wizerunek płci wskazuje na to, że kobieta powinna zajmować się dziećmi, a mężczyzna robić karierę. W ostatnim czasie dużo więcej mówi się o płci „słabej” i „pięknej”, czyli o kobietach, które czują się odizolowane od wielu możliwości. W praktyce obecne czasy wytwarzają nowe stereotypy feministyczne i antyfeministyczne. Ludzie wierzą w stereotypy i podążają za nimi. Dodatkowo czasem pojawiają się tzw. autostereotypy, które dotyczą grupy własnej. Możemy wyróżnić także stereotypy zawistne, dotyczące ludzi bogatych lub innych nacji, które w przekonaniu ludzi mają lepiej. Niektóre grupy stereotypowe są także społecznie wykluczone, na przykład narkomani, alkoholicy czy bezdomni.

Aby rozpoznać stereotyp w komunikacji, warto zwrócić uwagę na pewne charakterystyczne elementy:

wielki lub mały kwantyfikator (np. „wszyscy”, „każdy”, „zawsze”, „wszędzie”), nazwa grupy (np. „Cyganie”, „Murzyni”, „Ruscy”),

cecha negatywna (np. „głupi”, „leniwi”, „kradną”), rzadko pozytywna lub obojętna (np. „punktualni”).

Np. „Wszyscy Cyganie kradną” lub „Niemcy zawsze są punktualni”.

Pamiętajmy Stereotypy mogą być bardzo krzywdzące, dlatego nie należy ich utrwalać, tylko zastanowić się nad ich słusznością i poprawnością.

#FunduszeUE #stereotypy